All Categories
Featured
Table of Contents
Mensen willen, als ze dan toch moeten sterven, een waardige, zachte dood. Iedereen zal dat verlangen naar een waardige dood begrijpen en zoveel mogelijk ondersteunen - palliatieve zorg engels. Het probleem is alleen dat het verlangen naar een waardige dood verschillend geïnterpreteerd wordt. 30 Het betekent voor sommige mensen dat zij, als ze weten dat ze een ernstige dodelijke ziekte hebben, afzien van verdere behandelingen en kiezen voor zorg die gericht is op kwaliteit van leven voor de tijd die ze nog hebben
Voor anderen is de keuze voor een zelfgekozen dood een vorm van waardig sterven. Zij zien in euthanasie een zachte dood waardoor verder lijden en vernedering wordt voorkomen. Die bewuste keuze om het lot in eigen handen te nemen is voor hen een rechtvaardiging voor euthanasie en hulp bij zelfdoding.
Heel veel lijden kan vaak door goede zorg in een liefdevolle omgeving, waar ook aandacht is voor de spirituele behoeften van de patiënt, draaglijk gemaakt worden. Maar als de grenzen van de zorg bereikt zijn en de patiënt ondraaglijk blijft lijden dan kan palliatieve sedatie misschien een oplossing zijn. palliatieve zorg engels. 29 30 A
Amsterdam, Kosmos, 1977, p. 246- 248 [oorspronkelijke uitgave: Myths, Maidenhead, 1976]. P. Schotsmans, ‘Een discussie-advies omtrent gecontroleerde sedatie’, Ethische perspectieven 9 (1999) 1, p. 3031. www.ethische-perspectieven.be/page.php? LAN=N&FILE=ep_detail&ID=70&TID=227,(aug. 2006). 20 In dit hoofdstuk wil ik me verder verdiepen in palliatieve sedatie. Allereerst wil ik, aan de hand van de KNMG-richtlijn voor palliatieve sedatie, de definitie, de voorwaarden en de grenzen bestuderen.
.2 De KNMG-richtlijn palliatieve sedatie Nederland had niet alleen als eerste land ter wereld een euthanasiewet, het is sinds december 2005 ook het eerste land dat een richtlijn kent voor palliatieve sedatie. De essentie van die richtlijn is dat palliatieve sedatie normaal medisch handelen is. palliatieve zorg engels. Er is dus geen sprake van levensbeëindigend handelen dat valt onder buitengewoon medisch handelen
In de richtlijn wordt het begrip palliatieve sedatie gebruikt. De KNMG kiest hiermee voor één begrip. Dat geeft duidelijkheid. Tot nu werden de begrippen palliatieve sedatie, terminale sedatie en sedatie in de laatste levensfase naast en door elkaar gebruikt. Het woord palliatief past in een proces van palliatieve zorg. 31 In de palliatieve zorg wordt het begrip ‘zorg’ holistisch geïnterpreteerd.
.2.1 Definitie van palliatieve sedatie In de KNMG-richtlijn is palliatieve sedatie: ‘Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn om het lijden te verlichten in de laatste levensfase.’ De commissie die de richtlijn heeft opgesteld zegt dat ze bewust kiest voor een definitie die zo feitelijk mogelijk is (palliatieve zorg engels). Normatieve elementen en omschrijvingen horen volgens de commissie niet thuis in de definitie
Het verlichten van het lijden is een ruim begrip dat ook gebruikt wordt in de doelstelling van euthanasie. Omdat in de praktijk euthanasie en palliatieve sedatie nogal eens met elkaar verweven raken zou een strakkere omschrijving wellicht duidelijker zijn. De definitie van Broeckaert, die de FPZV-nota, die ik ook heb aangehaald in het vorige hoofdstuk, heeft geschreven, geeft wel een soortgelijke definitie, maar is toch in zijn omschrijving preciezer.
Het middel is het doelbewust en weloverwogen verlagen van het bewustzijn tot een niveau waarop één of meerdere refractaire symptomen in voldoende mate zijn onderdrukt. palliatieve zorg engels. Hier lees ik in doel en middel wel een norm: het bewustzijn moet zoveel verlaagd worden dat de symptomen door de 31 Commissie landelijk richtlijn palliatieve sedatie, KNMG-richtlijn palliatieve sedatie, Utrecht, 2005, p
21 patiënt kunnen worden verdragen (palliatieve zorg engels). De definitie is daardoor minder ruim. De definitie van palliatieve sedatie uit de KNMG-richtlijn bestaat uit drie onderdelen: Handelen dat het bewustzijn verlaagd. Het doel van dit handelen is niet om het leven te verkorten of te verlengen. Het is van belang dat palliatieve sedatie op de juiste indicatie, proportioneel en adequaat wordt toegepast
De evaluaties en besluitvormingsprocessen zijn gericht op het adequaat verlichten van het lijden; Het gaat om opzettelijk handelen - palliatieve zorg engels. Situaties die een onbedoeld neveneffect zijn van een behandeling vallen niet onder palliatieve sedatie; Het verlagen van het bewustzijn om het lijden te verlichten gebeurt in de laatste levensfase. De richtlijn beschrijft de laatste levensfase als de fase waarin de dood op redelijk korte termijn verwacht wordt
De richtlijn noemt wel twee vormen van palliatieve sedatie maar beschrijft alleen de aspecten van de diepe en continue sedatie. Dat is niet zo verwonderlijk omdat de kortdurende of intermitterende sedatie in de geneeskunde een middel is dat ook gebruikt wordt buiten de stervensfase. 2.2 (palliatieve zorg engels).3 Indicaties voor palliatieve sedatie 2.2.3.1 Een levensverwachting van hooguit één tot twee weken De richtlijn stelt als voorwaarde voor zowel diepe als continue sedatie dat het overlijden binnen één tot twee weken moet worden verwacht
De commissie gaat er van uit dat bij een levensverwachting van hooguit twee weken het onthouden van voeding en vocht het tijdstip van overlijden niet beïnvloedt. Zij is van mening dat het toedienen van vocht bij diepe en continue palliatieve sedatie zinloos medisch handelen is en zelfs lijden kan toevoegen.
Over de termijn was en is veel commotie. palliatieve zorg engels. Broeckaert schrijft in zijn nota voor de FPZV dat degene die gesedeerd wordt in veel gevallen niet meer in staat is om te eten en te 22 drinken. 32 Dat betekent dat het overgrote deel van de patiënten dan zo dicht bij de dood staat dat het levensverkortende effect van het niet toedienen van vocht vrijwel nihil is
Wanneer sedatie gecombineerd wordt met het nalaten van toedienen van voeding en/of vocht, dan wordt er niet louter gesedeerd, maar wordt er én gesedeerd én wordt er afgezien van kunstmatige toediening van voeding en/of vocht. Het gaat dan om twee handelingen die elk hun eigen afweging vragen - palliatieve zorg engels. Het Nederlandse Artsenverbond (NAV) en de Juristenvereniging (JPV) pleiten er in een persbericht voor om pas te beginnen met palliatieve sedatie in de stervensfase
Bij een langere levensverwachting kan dus geen diepe sedatie gegeven worden. Tijdelijke of intermitterende sedatie zou dan overwogen kunnen worden. Maar het is niet zeker dat hiermee de onbehandelbare symptomen altijd onder controle kunnen worden gehouden (palliatieve zorg engels). 2.2.3.2 Eén of meer refractaire symptomen Pas als een patiënt ondraaglijk lijdt aan een of meer refractaire symptomen zoals benauwdheid, pijn en angst wordt hij geïndiceerd voor palliatieve sedatie
Het is erg moeilijk om in de laatste levensfase te bepalen of een symptoom onbehandelbaar is omdat de gegeven tijd en de omstandigheden, bijvoorbeeld het gebruik van andere geneesmiddelen, een symptoom al snel onbehandelbaar maken. Maar wat gebeurt er als de patiënt en de arts het niet eens zijn? Wat gebeurt er als de naasten van de patiënt een meningsverschil hebben met de arts over de ondraaglijkheid van het lijden van de patiënt? Kan een patiënt een behandeling weigeren omdat die als te belastend ervaren wordt? En kan de behandelende arts wel achterhalen of het symptoom een indicatie is voor sedatie of moet de arts, wil hij ook verantwoord medisch handelen, toch een deskundige consulteren? In de praktijk komt het voor dat een patiënt om palliatieve sedatie vraagt om het stervensproces niet bewust mee te hoeven maken.
Maar existentiële angst en spiritueel lijden kunnen wel aangemerkt worden als refractaire symptomen die een indicatie vormen voor palliatieve sedatie. 34 Veel artsen zijn niet opgeleid om met deze symptomen om te gaan - palliatieve zorg engels. Het is voor hen vaak te ingewikkeld om de ondraaglijkheid van de angst van de patiënt te bepalen
2006). 23 die een hogere mate van burn-out aangaven, meer geneigd waren om diepe sedatie toe te passen. 35 Al deze zaken tonen aan dat het moeilijk is voor een arts om een patiënt te indiceren voor diepe en continue sedatie. Het consulteren van een deskundige, ervaren arts op het gebied van palliatieve zorg of pijnbestrijding is nodig.
.3 Voorwaarden voor palliatieve sedatie 2.3.1 Zorgvuldige uitvoering van de sedatie Lijden hoort bij leven en sterven en hoeft daarom niet tot elke prijs te worden bestreden. palliatieve zorg engels. Te nadrukkelijke pijn- en symptoombestrijding kan leiden tot te veel medicalisering van het sterfbed en tot verminderde mogelijkheden om te communiceren. Toch heeft de arts wel de plicht om het lijden van de patiënt te verlichten, desnoods door diepe en continue sedatie
Diepe en continue sedatie vraagt een hoge prijs - palliatieve zorg engels. Emotioneel en sociaal lijken diep gesedeerde mensen dood; schijnbaar leven ze alleen fysiek nog een tijdje door. Palliatieve sedatie is in dat geval een erg ingrijpend gebeuren, niet alleen voor de patiënt, maar ook voor zijn naasten (palliatieve zorg engels). Het is dus belangrijk dat zowel de indicatiestelling als de palliatieve sedatie zeer zorgvuldig worden uitgevoerd
Latest Posts
Wat Houdt Palliatieve Zorg In
Basisopleiding Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg